Taksirle Yaralama Suçu

Türk Ceza Kanunu’nda taksirle yaralama suçu, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranış sonucu başkasının beden veya sağlık bütünlüğünün ihlal edilmesiyle oluşur. En çok trafik kazaları bağlamında karşımıza çıkar; örneğin hız limitini aşma, takip mesafesine uymama, sinyal vermeden şerit değişimi, yaya geçidinde geçiş üstünlüğünü gözetmeme gibi ihlaller tipik örneklerdir. Taksirin iki ana türü vardır: Basit taksir ve bilinçli taksir. Bu ayrım, hem cezayı hem de tazminat boyutunu doğrudan etkiler. Süreç ve haklar için Ceza Davaları rehberimize de bakabilirsiniz.

Taksirle Yaralama Suçunun Unsurları

TCK 89. maddeye göre, taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ve algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi cezalandırılır (TCK 89/1). Suçun oluşumu için:

• Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık: Objektif özen standardı ihlal edilmiş olmalıdır. Trafikte; hız sınırı, takip mesafesi, kırmızı ışık, yaya geçidi ve şerit değiştirme kuralları tipik referanslardır.
• Öngörülebilirlik: Fail, normal özen gösterseydi sonucu öngörebilir ve önleyebilirdi.
• Nedensellik bağı: Kural ihlali ile yaralanma arasında uygun illiyet bulunmalıdır.

Basit taksir: Sonuç öngörülebilir olmasına rağmen öngörülmemiştir.
Bilinçli taksir: Sonuç öngörülür, ancak “olmaz” güveniyle riskli davranış sürdürülür; örn. yağışlı zeminde yüksek hız, dikkat dağıtan telefon kullanımıyla şerit ihlali.

Öğretide taksir değerlendirmesinde öngörülebilirlik–kaçınılabilirlik ikilisi, kusurun normatif içeriği ve özen standardının somutlaştırılması vurgulanır. Bilirkişi raporu; trafik kazası tespit tutanağı, kamera ve EDS, hava-ışık koşulları ve araç teknik incelemeleri ile desteklenmelidir.

Taksirle Yaralama Suçunun Cezası

Taksirle yaralama suçunun temel yaptırımı 3 aydan 1 yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır. Mahkeme, kusurun ağırlığı, sonuçların niteliği ve failin kişisel halleri gibi ölçütleri gözeterek bu aralıkta hüküm kurar.

Ağırlaşmış sonuçlarda artırım (TCK 89/2):
Mağdurda aşağıdaki sonuçlardan biri gerçekleşirse, 89/1’e göre belirlenen ceza yarı oranında artırılır:

• Duyu veya organ işlevinin sürekli zayıflaması,
• Kemik kırığı,
• Konuşmada sürekli zorluk,
• Yüzde sabit iz,
• Yaşamı tehlikeye sokan durum,
• Gebe mağdurda vaktinden önce doğum.

Daha ağır sonuçlarda artırım (TCK 89/3):
Aşağıdaki hallerde 89/1’deki ceza bir kat artırılır:

• İyileşmesi olanağı bulunmayan hastalık veya bitkisel hayat,
• Duyu veya organ işlevinin tam kaybı,
• Konuşma ya da çocuk yapma yeteneğinin kaybı,
• Yüzün sürekli değişikliği,
• Gebe mağdurun çocuğunun düşmesi.

Birden fazla mağdur (TCK 89/4):
Fiilin birden fazla kişinin yaralanmasına neden olması hâlinde, 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülür. Çok taraflı trafik kazalarında bu hüküm uygulama açısından kritik önemdedir.

Bilinçli taksir etkisi (TCK 22/3):
Fail sonucu öngörmesine rağmen “meydana gelmeyeceğine güvenerek” davranışını sürdürmüşse bilinçli taksir oluşur ve ceza üçte birden yarısına kadar artırılır. Uygulamada alkollü araç kullanma, aşırı hız, kırmızı ışık ihlali, tehlikeli manevra ve benzeri trafik kuralı ihlalleri bilinçli taksir değerlendirmesini güçlendiren tipik göstergelerdir.

Şikâyet, Uzlaşma, Zamanaşımı 

Şikâyet (89/5): Kural olarak taksirle yaralama suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır. Ancak, birinci fıkra kapsamına giren yaralama hariç, suç bilinçli taksirle işlenmişse şikâyet aranmaz. Basit taksir vakalarında şikâyet süresi 6 aydır.

Uzlaşma: Taksirle yaralama suçu uzlaşmaya tabidir.

Zamanaşımı: Dava zamanaşımı, suça öngörülen cezanın üst sınırına göre belirlenir. Taksirle yaralama bakımından üst sınır beş yılın altında kaldığı için genel kural sekiz yıldır. Bilinçli taksir, birden çok mağdur ya da ağır sonuçlar ceza üst sınırını artırabilir;

Maddi ve Manevi Tazminat

Taksirle yaralama suçu ile ilgili ceza yargılaması ile tazminat süreçleri birbirinden bağımsız ilerler; mağdur tedavi giderleri, gelir kaybı, çalışma gücü kaybı ve bakıcı masrafları gibi kalemleri içeren maddi tazminatın yanı sıra uğradığı elem ve ıstırap için manevi tazminat da isteyebilir. Bu taleplerin ispatında kaza tespit tutanağı, hız ve konum verileri ile kamera kayıtları, tanık anlatımları, adli tıp değerlendirmeleri ve eksper ya da bilirkişi raporları temel dayanakları oluşturur. Tazminat miktarının belirlenmesinde asıl belirleyici unsur kusur oranıdır; mağdurun kendi kusurunun bulunması halinde müterafik kusur indirimi gündeme gelebilir. Olayın bilinçli taksir kapsamında değerlendirilmesi ise çoğu dosyada manevi tazminatın ağırlığını artırma eğilimindedir.

Taksirle Yaralama Suçu Avukatı

Taksirle Yaralama suçu avukatı, sürece ne kadar erken dâhil olursa o kadar güçlü bir yol haritası oluşturur. Daha soruşturmanın başında kamera ve EDS kayıtlarının temini, airbag beyni verilerinin talebi, olay yeri fotoğrafları ve fren izi, hız, çarpışma açısı analizleri gibi teknik delilleri hızla dosyaya kazandırarak kusur tespitini somutlaştırır. Ardından bilirkişi raporlarındaki eksik veya çelişkili değerlendirmelere karşı itirazlar yapılır, ek rapor istenir ya da gerektiğinde Adli Tıp’a sevk sağlanarak kusur oranının bilimsel temelde düzeltilmesi hedeflenir. Uzlaşma aşamasında ise tedavi, gelir kaybı, bakıcı ve araç değer kaybı gibi tazminat kalemleri gerçekçi biçimde fiyatlanır; sigorta şirketleriyle yazışmalar ve ödemelerin zamanında yönlendirilmesi bizzat takip edilir. Tüm bu adımlar, ceza yargılaması ile tazminat davasının eksiksiz bir şekilde yürütülmesi için önemlidir.

Taksirle Yaralama Suçu – Yargıtay Kararları

Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 15.01.2025, 2024/4033 E., 2025/528 K.

• Ölçüt – İlke: Karşı yönden gelen aracın şerit ihlali nedeniyle kazanın sanık açısından kaçınılmaz olması hâlinde kusur isnadı yapılamaz. Kusur ve illiyet, teknik raporlarla somutlaştırılmalıdır.
• Özet: Sanık minibüsü kendi şeridinde seyrederken karşı istikametten gelen araç şeridine girerek çarpışma gerçekleşmiştir. ATK Trafik İhtisas Dairesi’nin 13.05.2022 tarihli raporuna göre sanığın alabileceği bir önlem bulunmadığından kusuru yoktur.
• Uygulama: Bozma sonrası BAM duruşmalı inceleme yapmış, ATK raporu ve kaza tespitine dayanarak TCK 89 kapsamında taksir koşulları oluşmadığı sonucuna ulaşmış ve CMK 223/2-c uyarınca beraat kararı vermiştir.
• Sonuç: Beraat.

Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 25.09.2024, 2024/107 E., 2024/4652 K.

• Ölçüt – İlke: HAGB’nin kaldırılmasından sonra esasa dönülen yargılamada sanığın savunması mutlaka alınmalı, somut zarar kalemleri araştırılmalı ve sanığa zararı gidermesi için makul süre tanınmalıdır.
• Özet: Mahkeme, katılanın “zarar giderilmedi” beyanıyla yetinmiş; sanık savunmasını almadan ve zararı belirlemeden mahkûmiyet kurmuştur.
• Uygulama: Yargıtay, zararın tespiti için araştırma yapılması ve sanığa giderim fırsatı verilmesi gerektiğini, bu güvenceler yerine getirilmeksizin hüküm kurulmasının Kanun’a aykırı olduğunu belirlemiştir.
• Sonuç: Kanun yararına bozma.

Taksirle Yaralama Suçu – Sık Sorulan Sorular (SSS)

Taksirle yaralama cezası (TCK 89) nedir ?

Temel yaptırım TCK 89/1’e göre 3 ay–1 yıl hapis veya adlî para cezasıdır.
Sonuç ağırsa 89/2’de yarı, 89/3’te bir kat artırım uygulanır.
Birden fazla mağdurda 89/4: 6 ay–3 yıl hapis.

Taksirle yaralamada şikâyet ve uzlaşma nasıl işler?

Kural olarak şikâyete bağlıdır (TCK 89/5).
Bilinçli taksirle işlenip 89/1 dışındaki ağır sonuçlar varsa şikâyet aranmayabilir.
Uzlaştırmaya tabi suçlardandır.

Zamanaşımı süresi ne kadar?

Dava zamanaşımı öngörülen ceza üst sınırına göre hesaplanır; genel kural sekiz yıldır.

Maddi ve manevi tazminatı nereden, hangi kriterlerle alabilirim?

Tazminat talepleri hukuk mahkemesinde ileri sürülür.
Kusur oranı, tıbbi raporlar, kaza tutanağı ve kamera kaydı ile
bilirkişi raporları belirleyicidir. Zorunlu trafik sigortası maddi kalemleri karşılayabilir;
manevi tazminat ayrı değerlendirilir.