Siyasi Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçu (TCK 114)

Siyasi Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçu TCK 114; bir kimseyi siyasi partiye üye olmaya ya da olmamaya, parti faaliyetlerine katılmaya ya da katılmamaya, seçimle gelinen bir kamu görevine aday olmamaya ya da seçildiği görevden ayrılmaya zorlamak amacıyla cebir veya tehdit kullanılmasını (madde 114 birinci fıkra) suç sayar. Ayrıca cebir, tehdit ya da hukuka aykırı herhangi bir davranışla bir siyasi partinin faaliyetlerinin engellenmesi de (madde 114 ikinci fıkra) suçtur. Korunan değer; seçme ve seçilme hakkı, siyasi faaliyette bulunma özgürlüğü ve demokratik düzenin sağlıklı işleyişidir. Genel çerçeve için Ceza Davaları sayfamıza da göz atabilirsiniz.

Siyasi Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçu Unsurları

Hukukî konu – taraflar: Mağdur herkes olabilir; fail için özel sıfat aranmaz.
Hareket (tipiklik):

• 114/1: Bir kimseyi yukarıdaki siyasi tercih ve faaliyetlere zorlamak amacıyla cebir veya tehdit kullanmak.
• 114/2: Cebir, tehdit veya hukuka aykırı başka bir davranışla bir siyasi partinin faaliyetlerini engellemek.

Manevî unsur: Kast gerekir; failin zorlamak/engellemek amacına yönelmiş olması yeterlidir.

Siyasi Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçu Cezası

• 114/1 (kişiye cebir ve tehdit): 1 yıldan 3 yıla kadar hapis.
• 114/2 (parti faaliyetini engelleme): 2 yıldan 5 yıla kadar hapis.
• TCK 119 nitelikli hâller: Suç silahla, kişinin kendisini tanınmayacak hâle koyması suretiyle, imzasız mektup, özel işaretlerle, birden fazla kişi tarafından birlikte, var olan veya varsayılan suç örgütünün korkutucu gücüyle veya kamu nüfuzu kötüye kullanılarak işlenirse, verilecek ceza bir kat artırılır.
• TCK 119/2 (yaralama ile içtima): İşlenmesi sırasında kasten yaralamanın neticesi sebebiyle ağırlaşmış hâlleri ortaya çıkarsa, kasten yaralamadan ayrıca hüküm kurulur.
• Soruşturma/kovuşturma: Şikâyete bağlı değildir.
• Uzlaşma: Uzlaşmaya tabi değildir.

İstanbul Ceza Avukatı – Siyasi Hakların Kullanılmasının Engellenmesi

Bu dosyalarda odak, zorlamanın veya engellemenin hangi eylemle ve kime veya hangi faaliyete yöneldiğinin net kanıtlanmasıdır. Deliller; açık alan kameraları, HTS-konum, miting ve toplantı izin ve tutanakları, parti yazışmaları ve iç kayıtlar, afiş ve stand engelleme görüntüleri, tanık anlatımları ve dijital deliller üzerinden zaman çizelgesi ile bütüncül toplanır. Savunmada, hukuka uygunluk nedenleri, kamu düzeni gerekçesiyle meşru müdahale iddiaları, TCK 119 kapsamındaki nitelikli hâllerin oluşumu ve zorlamanın ispat yeterliliği teknik olarak test edilir. İstanbul ve çevresinde ayrıntılı yaklaşım için İstanbul Ceza Avukatı sayfamıza göz atabilirsiniz.

Siyasi Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçu – Yargıtay Kararları

Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 12.05.2016, 2014/585 E., 2016/9881 K.

• Ölçüt – İlke: Parti standına yönelik tehditten sonra cebir kullanılması, siyasi parti faaliyetinin engellenmesi ihtimalini doğurur (TCK 114/2). Olay birden fazla kişi tarafından gerçekleştirilmişse TCK 119/1-c kapsamında bir kat artırım değerlendirilmeli.
• Özet: Sanık “sizi yok edeceğiz” diyerek tehdit etmiş, ardından parti standını tekmelemiştir. Sanığın oğlu ve bir başka kişi hakkında ayrı soruşturma yürütüldüğü anlaşılmıştır.
• Uygulama: Ayrı dosyalar getirtilip incelenmeden, birlikte işleme durumunun ve TCK 119/1-c uygulamasının tartışılmaması isabetsiz görülmüştür.
• Sonuç: Bozma.

Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 17.09.2013, 2012/4931 E., 2013/22616 K.

• Ölçüt – İlke: Bir adayın “seçime girmeyeceksin” şeklindeki sözlerle zorlanması, uygun koşullarda siyasi hakların kullanılmasının engellenmesi kapsamına girebilir (TCK 114/1). Sadece tehdit suçu olarak nitelendirilmeden önce TCK 114 yönünden tartışma yapılmalıdır.
• Özet: Sanık, köy muhtarı adayı müştekiye “seçime girmeyeceksin, yoksa hepinizi sandığa gömerim” demiştir. Yerel mahkeme doğrudan tehditten hüküm kurmuştur.
• Uygulama: Sözlerin siyasi hakka yönelmiş zorlama niteliğinde olup olmadığı irdelenmeden karar verilmesi kanuna aykırıdır.
• Sonuç: Bozma.

Siyasi hakların kullanılmasının engellenmesi suçu – SSS

1) Siyasi hakların kullanılmasının engellenmesi suçu nedir ?

Bir kimseyi siyasi partiye üye olmaya/olmamaya, parti faaliyetlerine katılmaya/katılmamaya, aday olmamaya veya görevden ayrılmaya zorlamak amacıyla cebir ya da tehdit kullanmak (114/1); ayrıca cebir, tehdit veya hukuka aykırı davranışla bir siyasi partinin faaliyetlerini engellemektir (114/2).

2) Siyasi hakların kullanılmasının engellenmesi suçunun cezası nedir ?

114/1 için 1–3 yıl hapis; 114/2 için 2–5 yıl hapis. TCK 119’daki nitelikli hâllerde ceza bir kat artırılır; yaralamanın neticesi ağırlaşmış hâlleri varsa ayrıca yaralamadan hüküm kurulur.

3) Siyasi hakların kullanılmasının engellenmesi suçu şikayete bağlı mıdır ?

Şikâyete bağlı değildir; resen soruşturulur.

4) Siyasi hakların kullanılmasının engellenmesi suçunda uzlaşmak mümkün mü ?

Uzlaşmaya tabi değildir.