Göçmen Kaçakçılığı Suçu

Göçmen kaçakçılığı suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 79. maddesinde maddi menfaat elde etme amacıyla yasal olmayan yollardan bir yabancıyı ülkeye sokan veya ülkede kalmasına imkan sağlayan,  Türk vatandaşı veya bir yabancının yurt dışına çıkmasına imkan sağlayan fiilleri kapsar. Uygulamada dosyalar; sınır geçişleri, araç/tekne kayıtları, HTS-konum verileri, iletişimin tespiti ve dijital inceleme raporları gibi yoğun delil süreçlerine dayanır. Bu nedenle avukatla çalışmak, ifade öncesi dosya incelemesi, delillerin ayrıştırılması ve hukuka aykırı delil itirazları kritik önem taşır. Ceza yargılamasının genel çerçevesi için bkz. Ceza Davaları ve İstanbul ölçeğinde genel bakış için İstanbul Ceza Avukatı sayfaları.

Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Unsurları

TCK.m.79, yasal olmayan yollardan; (a) bir yabancıyı ülkeye sokmak veya ülkede kalmasına imkan sağlamak, (b) Türk vatandaşı ya da yabancının yurt dışına çıkmasına imkan sağlamak fiillerini seçimlik hareketler olarak düzenler. Bu nedenle suçun maddi unsuru, sayılan hareketlerden herhangi birinin gerçekleşmesiyle oluşur. Manevi unsur bakımından doğrudan/dolaylı maddi menfaat (kazanç) amacı zorunludur; “insani yardım” savunmaları bu amaç unsurunu ve kastı tartışmaya açsa da rıza, tipikliği ortadan kaldırmaz. Fail herkes olabilir (özgü suç değildir); korunan hukuki değer yalnızca kamu düzeni ve sınır güvenliği değil, aynı zamanda göçmenin insan onuru ve güvenliğidir.

Uygulamada organizasyon sağlama, araç temini, barındırma, sahte belge düzenleme ve rehberlik gibi katkılar yardım etme veya müşterek faillik kapsamında değerlendirilebilir; bu nedenle sorumluluğun bireyselleştirilmesi esastır. Delil yönünden HTS kayıtları, rota bilgileri ve dijital materyallerin elde edilme usulü titizlikle denetlenmeli; hukuka aykırı delil tartışmaları savunmanın omurgasını oluşturur. İnsan ticareti suçu ile ayrımda temel ölçüt sömürü amacı ve rızanın hukuken geçerliliğidir; göçmen kaçakçılığında esas amaç kazanç olup, çoğu vakada rıza bulunsa da suç oluşur.

Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Cezası

Göçmen Kaçakçılığı Suçu Temel yaptırım (TCK.m.79/1):
Yasal olmayan yollardan; Bir yabancıyı Türkiye’ye sokan veya ülkede kalmasına imkân sağlayan,Türk vatandaşı ya da yabancının yurt dışına çıkmasına imkân sağlayan ve bunu doğrudan ya da dolaylı maddi menfaat amacıyla yapan kişiler hakkında 5 yıldan 8 yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adlî para cezası öngörülür.

Göçmen Kaçakçılığı Suçu nitelikli hâller ve artırım oranları:

• Hayati tehlike / onur kırıcı muamele (TCK 79/2):
• Fiilin, mağdurların hayatı bakımından tehlike doğuracak biçimde veya onur kırıcı koşullarda işlenmesi halinde ceza yarısından üçte ikisine kadar artırılır. (Örn. aşırı kalabalık ve havasız araçlarda taşıma, denizde can güvenliğini riske atan yöntemler vb.)
• Birden fazla kişi / örgüt faaliyeti (TCK 79/3):
  Suçun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde yarısına kadar, bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde yarısından bir katına kadar artırım uygulanır.

Göçmen Kaçakçılığı Avukatı 

Göçmen kaçakçılığı avukatı, dosyaların sınır hareketleri, HTS verileri, rota kayıtları ve dijital materyal incelemeleri nedeniyle teknik ve hızlı bir strateji gerektirdiğini bilir. Erken aşamada müdafilik, ifade öncesi dosya incelemesi ve hukuka aykırı delillere yönelik itirazların zamanında yapılması sürecin seyrini belirler. İştirak türü (yardım etme/müşterek faillik), kazanç saiki ve mağdurların maruz kaldığı koşullar (hayati tehlike/onur kırıcı muamele) yönünden somutlaştırılmış savunma ise cezanın bireyselleştirilmesinde kritiktir.

Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Sık Yapılan Hatalar

1. İfadeye hazırlıksız girme: Müdafi olmadan ifade verilmesi, telafisi zor beyanlara yol açar.
2. Delil usulünü atlama: Arama-elkoyma, dijital imaj ve hash kayıtlarındaki usul hataları fark edilmezse hukuka aykırı delil itirazları kaçırılır.
3. İştirakın bireyselleştirilmemesi: “Herkes aynı rolü oynadı” varsayımı, daha yüksek ceza riskini artırır; rol, süreklilik, menfaat akışı ayrıştırılmalıdır.
4. Soyut savunma: “İnsani yardım” iddiası somut delille desteklenmezse saik/kast tartışması zayıflar.

Göçmen Kaçakçılığı Suçu Yargıtay Kararları

1) Şoförlerin Sorumluluğunda “Şüpheden Sanık Yararlanır”.

Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 24.03.2025, E.2023/8377, K.2025/5479;
Özet: Şehirlerarası yolcu otobüsünde çalışan şoförler hakkında; yolcu listesi muavin tarafından kontrol edilmiş, yabancı yolculara ilişkin sanıklarla doğrudan bağlantı kuran somut delil bulunmamıştır.
İlke: Sırf araçta kaçak göçmen bulunması, şoförlerin kastını ve menfaat amacını otomatik göstermeye yetmez; şüpheden sanık yararlanır ilkesi gereğince somut, kesin delil şarttır.
Uygulama: Şoförün organizasyona dâhil olduğuna, menfaat akışına ya da belge denetimini bilerek ihmal ettiğine işaret eden özel deliller yoksa mahkûmiyet kurulamaz.
Sonuç: Beraat yerine mahkûmiyet kurulması bozulmuştur.

2) Kişinin Kendi Ülkesine Sokulması TCK 79 Kapsamında Değildir.

Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 18.02.2025, E.2024/11873, K.2025/2922
Özet: Mağdurların kendi vatandaşlıklarını taşıdıkları ülkeye (Nahçıvan/Azerbaycan) girebilmek amacıyla araçta gizlenmeleri ve gümrük sahasında yakalanmaları olayında, TCK 79’un bakımından unsurları oluşmamıştır.
Konu: TCK 79, yabancının Türkiye’ye yasa dışı sokulması, ülkede kalması veya yabancının Türkiye’den çıkarılması hallerini kapsar; kişinin kendi devletine sokulması bu suçun konusuna girmez.
Uygulama: Suçun tipiklik unsuru yoksa sair deliller incelenmeden dahi beraat gerekir.
Sonuç: Mahkûmiyet isabetsiz bulunmuş; beraat gereğine işaret edilmiştir.

3) Tipiklik Unsurunun Yokluğu Sebebiyle Suç Unsurları Oluşmamıştır.

Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 01.02.2023, E.2020/18-209, K.2023/50
Özet: Suriye vatandaşı mağdurların Türkiye’ye giriş yaptıktan kısa süre sonra şehirler arası seyahat ettikleri, sanıkların onları yurt dışına çıkaracağına ilişkin delil olmadığı; mağdurların geçici koruma statülerinin kaldırıldığına dair idari tespit de bulunmadığı anlaşılmıştır.
Konu: TCK 79’da kazanç saiki ve seçimlik hareketin (Türkiye’ye sokma/ülkede kalmasına imkan sağlama/Türkiye’den çıkarma) somut delillerle ortaya konulması gerekir. Geçici koruma altındaki yabancılar yönünden, tipiklik değerlendirmesi yapılırken statünün varlığı ve somut çıkış kastı özellikle araştırılmalıdır.
Uygulama: Yurt dışına çıkarma yönünde güvenilir delil yoksa ve idari statüye dair kaldırma tespiti bulunmuyorsa, suçun unsurları oluşmaz.
Sonuç: Somut olayda göçmen kaçakçılığı unsurları oluşmadığı kabul edilmiştir.

Göçmen Kaçakçılığı – Sık Sorulan Sorular (SSS)

Göçmen kaçakçılığı suçunun cezası nedir?

TCK 79’a göre 5–8 yıl hapis ve bin–on bin gün adlî para cezası öngörülür.
Birden fazla kişi ile, örgüt faaliyeti çerçevesinde, hayatî tehlike veya
onur kırıcı muamele ile işlenmişse ceza artırılır. Nihai miktar,
iştirak rolü ve somut delillere göre bireyselleştirilir.

Soruşturmanın başında ne yapmalıyım?

Müdafi olmadan ifade vermeyin. Önce dosya incelemesi yapın; dijital materyal ve
iletişim kayıtlarının hukuka uygun elde edilip edilmediğini kontrol edin.
Arama–elkoyma, dijital imaj/hash ve HTS–konum verilerini usul
yönünden denetleyin.

Şoför ya da ev sahibi de sorumlu olur mu?

Bilerek ve isteyerek yardım edenler yardım etme/iştirak kapsamında sorumlu
tutulabilir. Bilgi veya kast yoksa sorumluluk doğmayabilir; her durumda
somut delil şarttır.

Yol gösterdim ama para almadım, yine de suç mu?

Suçta maddi menfaat (kazanç) saiki aranır; ancak olayın organizasyon,
devamlılık ve başka katkılar gibi tüm unsurları birlikte değerlendirilir.
Deliller bütününe bakılmadan kesin kanaat kurulamaz.